W powieści tej na plan pierwszy wysuwa się ostry krytycyzm w stosunku do społeczeństwa burżuazyjnego, a postać rewolucjonisty jest pozbawiona rysów karykaturalnych. Historia życia Ławicza i jego kolegów ma nam wykazać, jak warunki wytworzone przez ustrój kapitalistyczny niszczą człowieka, nie pozwalają mu rozwinąć swych zdolności, zmuszają do kompromisów. Powieść wykazuje nadto bankructwo pięknych haseł pozytywistycznych w zetknięciu z rzeczywistością, wykazuje, że realizacja ich w społeczeństwie klasowym nie jest łatwa, a może w ogóle niemożliwa.