Opowiadanie powstało na motywach autentycznej historii, a postać głównego bohatera utworu - Józefa Migurskiego miała swój historyczny odpowiednik w osobie powstańca Wincentego Migurskiego.

Tematem utworu jest historia Józefa Migurskiego, uczestnika powstania listopadowego, który po klęsce powstania został zesłany w głąb Rosji. W ślad za nim na zesłanie udaje się jego ukochana, a później żona - Albina. Oboje podejmują próbę ucieczki z zesłania.

Autor, choć był rodowitym Rosjaninem w swoim utworze wyraził poparcie dla sprawy polskiej i z sympatią pisał o uczestnikach antyrosyjskiej rewolucji. Można w jego utworze znaleźć też krytyczne uwagi pod adresem caratu i rosyjskiej polityki.