"Listy(...)" ukazały się w latach 1788-1789. Poglądy Kołłątaja zawarte w tych listach były w wielu fragmentach podobne do poglądów Staszica. Republikanizm jego wychodzi również od koncepcji umowy społecznej, od przyrodzonego prawa człowieka do wolności działania, równości i posiadania własności gruntowej. I podobnie nie oznaczało to totalnego zniesienia podziału klasowego. Koncepcja narody opierała się również na antymagnackim sojuszu szlachecko-miseszczańskim dopuszczającym mieszczan do sejmu i prac ustawodawczych. Krytykował Kołłątaj sarmatyzm łącząc go z oskarżeniami magnatów jako odpowiedzialnych za obecny stan Polski.