Bez dogmatu H. Sienkiewicza - dyskurs o kobiecie. W utworze, autor z niezwykłą precyzją przygląda się kobietom. Pamiętnikarska forma utworu pozwala pisarzowi opisywać fakty dotyczące poszczególnych dam, ale także odczucia, pragnienia i spostrzeżenia bohatera względem nich. Leon Płoszowski, autor owego pamiętnika, zdaje się mieć wyjątkowy dar obserwacji. Każda napotkana przez niego kobieta, wywołuje w nim konkretne odczucia. Nie jest mu obojętna. Szczególnie zaskakuje precyzja tego subiektywnego opisu. Każdy ruch owej damy, spojrzenie, gra światła na jej ciele, działa na umysł narratora-bohatera i znajduje swoje odzwierciedlanie na kartach pamiętnika. Autor dziennika-pamiętnika analizuje zachowanie, charakter, wygląd kobiet nie tylko indywidualnie. Wykazuje także zdolność grupowania płci żeńskiej. Opisuje je ze względu na narodowość, czy pochodzenie i dostrzega wynikające z tego konsekwencje.